WC lab3

3-laboratoriya ishi. Yog‘ochning anatomik elementlarini aniqlash

Ishning maqsadi: Yog’ochning mikro kesimlarida nina bargli va yaproqli yog’och turlarining anatomik elementlarini o’rganish..
Asbob-uskunalar:

  • «Biolam» mikroskopi;
  • qarag’ay, archa, tilog’och, oq qayin, zarang, tog’terak, olxa, eman va qora qayin daraxtlari yog’ochlarining mikrokesimlari to’plami.

Ishni bajarish tartibi:

1. Dars boshida o’qituvchi magistrantlarni mikroskopning konstruksiyasi bilan tanishtiradi va yog’och mikrokesimlaridan anatomik elementlarni qanday aniqlash kerakligini ko’rsatadi.

2. Nina bargli yog’och turlaridan birining kesimini tanlab oling. Kesimdagi yog’ochining ko’ndalang kesimida erta va kech yetilgan traxeidlarning yillik qatlamlari orasidagi o’tishini kuzating.

Nina bargli yog’och turining mikroskopik tuzilishi:

1 — yillik qatlam; 2 — o’zak nurlari;  3 — smola yo’llari; 4 — erta yetilgan traxeyidlar; 5 — kech yetilgan traxeyidlar; 6 — traxeidlar yon devorlaridagi teshiklar; 7 — nursimon traxeidlar.

3. Yillik qatlamni to’g’ri burchak ostida kesib o’tuvchi o’zak nurlarini toping va ularni izohlang.

4. Smola yo’llarini radial va tangentsial kesimlarda aniqlang va izohlang.

5. Yaproqli halqasimon naychali yog’och turining ko’ndalang kesimida naychalarni, yillik qatlamlar chegarasini, libriform tolalari va o’zak nurlarini aniqlang. Ushbu elementlarning tangensial va radial kesimlarda qanday ko’rinishini izohlang.

Yaproqli halqasimon naychali yog’och turining mikroskopik tuzilishi:

1 — yillik qatlam; 2 — naychalar; 3 — yirik naychalar; 4 — kech yetilgan zonadagi mayda naychalar; 5 – yirik o’zak nurlari; 6 — ingichka o’zak nuri; 7 — libriform tolalari.

6. Yaproqli tarqoq naychali yog’och turining ko’ndalang kesimida naychalarni, yillik qatlamlar chegarasini, libriform tolalari va o’zak nurlarini aniqlang. Ushbu elementlarning tangensial va radial kesimlarda qanday ko’rinishini izohlang.

Yaproqli tarqoq naychali yog’och turining mikroskopik tuzilishi:

1 – libriform tolalari; 2 — yillik qatlam; 3 — o’zak nurlari; 4 – tarqoq naychalar.

7. O’tkazilgan tajriba jarayoni va natijalarini mikroskop ostida rasmga oling. Grafik material sifatida internetga joylang va web-havolani keltiring.

8. Olingan ma’lumotlarni 100-150 so’z hajmida forumga kiriting.

O’z-o’zini tekshirish uchun savollar

1. Nina bargli yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi traxeidlarning ko’rinishini ta’riflang.
2. Nina bargli yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi smola yo’llarining ko’rinishini ta’riflang.
3. Nina bargli yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi o’zak nurlarining ko’rinishini ta’riflang.
4. Yaproqli halqasimon naychali yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi yirik va mayda naychalarning ko’rinishini ta’riflang.
5. Yaproqli halqasimon naychali yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi libriform tolalarining ko’rinishini ta’riflang.
6. Yaproqli halqasimon naychali yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi o’zak nurlarining ko’rinishini ta’riflang.
7. Yaproqli tarqoq naychali yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi yirik va mayda naychalarning ko’rinishini ta’riflang.
8. Yaproqli tarqoq naychali yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi libriform tolalarining ko’rinishini ta’riflang.
9. Yaproqli tarqoq naychali yog’ochning ko’ndalang, radial va tangensial mikrokesimlaridagi o’zak nurlarining ko’rinishini ta’riflang.

Foydalanish tavsiya etiladigan adabiyotlar

  1. Ross R.J. Wood Handbook: Wood as an engineering material. Forest Products Laboratory, USA, 2010. 64-74 p.
  2. Угольев Б.Н. Древесиноведение с основами лесного товароведения. М.: Лесная промышленность, 2005. С.25-44.
  3. Станко Я.Н. Лабораторные работы по материаловедению для сто­ля­ров, плотников и паркетчиков. М.: Высшая школа,1989. С.22-28.

Лабораторная работа №2. Определение анатомических признаков древесины

Цель работы: Изучение анатомических элементов древесины на микросрезах древесины хвойных и лиственных пород.
Приборы и инструменты:

  • микроскоп Biolam.
  • набор микросрезов древесины сосны, ели, лиственницы, березы, клёна, осины, ольхи, дуба и бука.

Порядок выполнения работы:

1. Вначале занятия преподаватель ознакомить магистрантов с конструкцией микроскопа и демонстрирует как определять анатомические элементы древесины из микросрезов.

2. Выберите одного из микросрезов хвойных пород. Изучите переход от ранним к поздним трахеидам.

Микростроение хвойных пород древесины:

1 – годичный слой; 2 – сердцевинные лучи;  3 – смоляные ходы; 4 – ранние трахеиды; 5 — поздние трахеиды; 6 – отверстия на боковых стенках трахеидов; 7 – лучистые трахеиды.

3. Найтиде сердцевинных лучей пересекающих годичных слоев под прямым углом и опишите их.

4. Определите смоляные ходы в радиальных и тангенциальных срезах и опишите их.

5. Определите сосудов, границу годичных слоев, волокон либриформа и сердцевинных лучей в поперечном срезе кольцесосудистых лиственных пород. Опишите их вид в тангенциальном и радиальном срезах.

Микростроение лиственных кольцесосудистых пород древесины:

1 – годичный слой; 2 — сосуды; 3 – крупные сосуды; 4 – мелькие сосуды в поздней зоне; 5 – крупные сердцевинные лучи; 6 – мелькие сердцевинные лучи; 7 – волокна либриформа.

6. Определите сосудов, границу годичных слоев, волокон либриформа и сердцевинных лучей в поперечном срезе рассеяннососудистых лиственных пород. Опишите их вид в тангенциальном и радиальном срезах.

Микростроение лиственных рассеяннососудистых пород древесины:

1 – волокна либриформа; 2 – годичный слой; 3 – сердцевинные лучи; 4 – рассеянные сосуды.

7. Сфотографируйте процесс и результаты выполнения лабораторной работы под микроскопом. Загрузите фото на интернет и приведите веб-ссылку.

8. Введите полученные результаты в веб-форум в объеме 100-150 слов.

Вопросы для самоконтроля

1. Опишите вид трахеидов в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах хвойных пород.
2. Опишите вид смоляных ходов в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах хвойных пород.
3. Опишите вид сердцевинных лучей в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах хвойных пород.
4. Опишите вид крупных и мельких сосудов в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах лиственных кольцесосудистых породах.
5. Опишите вид волокон либриформа в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах лиственных кольцесосудистых породах.
6. Опишите вид сердцевинных лучей в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах лиственных кольцесосудистых породах.
7. Опишите вид крупных и мельких сосудов в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах лиственных рассеяннососудистых породах.
8. Опишите вид волокон либриформа в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах лиственных рассеяннососудистых породах.
9. Опишите вид сердцевинных лучей в поперечном, радиальном и тангенциальном микросрезах лиственных рассеяннососудистых породах.

Список рекомендуемых литератур

  1. Ross R.J. Wood Handbook: Wood as an engineering material. Forest Products Laboratory, USA, 2010. 64-74 p.
  2. Угольев Б.Н. Древесиноведение с основами лесного товароведения. М.: Лесная промышленность, 2005. С.25-44.
  3. Станко Я.Н. Лабораторные работы по материаловедению для сто­ля­ров, плотников и паркетчиков. М.: Высшая школа,1989. С.22-28.

 

Laboratoriya ishini bajarish jarayoni — Процесс выполнения лабораторной работы

Ish natijalari Результаты работ

 

Archa (ko'ndalang kesim)
Archa
(ko’ndalang kesim)

Archa (radial kesim)
Archa
(radial kesim)

Archa
(tangensial kesim)

Tog’terak
(ko’ndalang kesim)

Tog’terak
(radial kesim)

Tog’terak
(tangensial kesim)

Zarang
(ko’ndalang kesim)

Zarang
(radial kesim)

Zarang
(tangensial kesim)

Qarag’ay
(radial kesim)

Qarag’ay
(tangensial kesim)

HisobotlarОтчёты